Për njohjen e Kodit të Procedurës Penale
I pandehuri dhe të drejtat e tij

-Kur personi merr cilësinë e të pandehurit?

Ai merr cilësinë e të pandehurit kur akuzohet për kryerjen e një vepre penale. Në këtë rast atij i njoftohet akuza.

-Çfarë të drejtash ka i pandehuri?

a) Ai duhet të njoftohet për veprën penale që hetohet, edhe për shkaqet e akuzës;

b) Të përdorë gjuhen që flet ose që kupton dhe të ndihmohet nga një përkthyes dhe interpretues nëse ka aftësi të kufizuara në të folur dhe në të dëgjuar;

c) Të heshtë dhe të mos u përgjigjet pyetjeve, të mbrohet vetë ose me ndihmën e një mbrojtësi të caktuar prej tij;

ç) Të ketë një mbrojtës të siguruar nga shteti kur nuk ka mundësi financiare;

d) Të takohet privatisht dhe të komunikojë me mbrojtësin që e përfaqëson;

dh) Të ketë kohë të mjaftueshme dhe lehtësi për të përgatitur mbrojtjen;

e) Të njihet me materialet e çështjes;

f) Tu bëjë pyetje dëshmitarëve, ekspertëve dhe të pandehurve të tjerë;

g) Të paraqesë prova që i shërbejnë mbrojtjes së tij;

-Veç të drejtave të mësipërme a ka edhe të drejta të tjera?

Po, ai ka gjithashtu të drejtë të takojë vetëm për vetëm mbrojtësin e tij përpara marrjes në pyetje për herë të parë.

a) Të njihet me aktet, provat e nevojshme, me arsyet e arrestimit ose ndalimit të tij;

b) Të kërkojë që një anëtar i familjes ose një person tjetër i afërt të njoftohet menjëherë për arrestimin e tij;

c) Të marrë menjëherë përkujdesjen e nevojshme mjekësore;

-A duhet të merret në pyetje i pandehuri?

Sigurisht që po. Atij nuk duhet ti bëhet asnjë presion. Duhet ti sigurohen të drejtat që atij i garanton ligji.

-Si veprohet kur gjendja mendore e të pandehurit tregon se ai duhet të kurohet?

Në raste të tilla gjykata vendos edhe kryesisht shtrimin e të pandehurit në një institucion psikiatrik. Gjatë hetimeve paraprake, prokurori i kërkon gjykatës të vendosë për shtrimin e të pandehurit në një institucion psikiatrik dhe kur vonesa paraqet rrezik, kërkon shtrimin e përkohshëm deri në marrjen e vendimit nga gjykata.

-Nëse prokurori zgjat afatin e hetimeve i pandehuri a ka të drejtë të ankohet?

Po, në Kodin e Procedurës Penale, thuhet se i pandehuri brenda 10 ditëvë nga marrja njoftim që është zgjatur afati i hetimeve, ka të drejtë të ankohet në gjykatë kundër vendimit të prokurorit.

-Cilat janë të drejtat e të pandehurit kur çështja e tij dërgohet në gjyq?

Seanca gjyqësore duhet të zhvillohet edhe me pjesëmarrjen e të pandehurit. Kur i pandehuri është në gjendje të lirë ose në paraburgim dhe nuk është paraqitur në gjykatë pa shkaqe të arsyeshme ose refuzon të paraqitet, gjykata deklaron me vendim mungesën e tij. Nëse mosparaqitja është për shkaqe të arsyeshme, seanca gjyqësore shtyhet. Në gjyq i pandehuri mund të paraqesë prova, të kundërshtojë provat e paraqitura nga prokurori, të pyesë dëshmitarët, të kërkojë kryerjen e ekspertimit etj. Nëse i pandehuri shpallet fajtor ai ka të drejtë të ankohet ne Gjykatën e Apelit.

-A ka të drejtë i pandehuri të kërkojë gjykim të shkurtuar?

Po, e ka këtë të drejtë dhe kërkesën e paraqet vetë ai nëpërmjet mbrojtësit në seancën përgatitore të gjykatës ose në seancën gjyqësore. Gjykata mund të vendosë pranimin ose refuzimin e kërkesës.

-Çfarë kuptimi ka gjykimi i shkurtuar?

Në gjykimin e shkurtuar gjykata bazohet në provat që ka në dosje. Nuk kërkohen prova të tjera.

-Çfarë interesi ka gjykimi i shkurtuar?

Gjykimi i shkurtuar bëhet për ekonominë gjyqësore dmth shkurtohet afati i gjykimit. Kur në këtë rast gjykata e deklaron fajtor të pandehurin, ajo e ul dënimin me burgim ose gjobë me një të tretën. Kundër vendimit të gjykatës mund të bëjë ankim si prokurori edhe i pandehuri. Nuk lejohet kërkesa për gjykim të shkurtuar për vepra penale për të cilat parashikohet dënim me burgim të përjetshëm.