Komiteti Shqiptar i Helsinkit (KShH) shpreh shqetësimin e tij sepse, megjithëse sot në dt. 13 Prill 2018, mbaron mandati 6 mujor i Komisionit të Posaçëm Parlamentar për realizimin e Reformës Zgjedhore, nuk ka asnjë informacion nëse për ndonjë çështje të rëndësishme që është trajtuar të jetë arritur konsensus, nëse ka filluar ose jo puna me hartimin e draft amendamenteve në këtë Kod.
KShH mendon se jemi të vonuar dhe kjo vonesë është e pajustifikuar nëse do të shohim edhe historikun e reformës zgjedhore vitet e fundit.
Vendimit i Kuvendit për ngritjen e Komisionit të Posaçëm Parlamentar e ngarkon atë me detyrimin e trajtimit të rekomandimeve të Raporteve të OSBE/ODIHR-it për tre zgjedhjet e fundit të viteve 2013, 2015 dhe 2017, të institucioneve përgjegjëse për zgjedhjet dhe të propozimeve të partive politike që në zgjedhjet e fundit kanë marrë secila jo më pak se 1 % të votave. Ne mendojmë gjithashtu se jemi të vonuar qoftë edhe për faktin se në tre Raportet e mësipërme të OSBE/ODIHR-it janë paraqitur 75 Rekomandime midis tyre edhe nga ato që janë konsideruar prioritare siç është p.sh., rekomandimi për depolitizimin e organeve të administrimit zgjedhor në të gjithë nivelet.
Ka rekomandime, sugjerime apo amendamente që edhe pse mund të jenë bërë objekt diskutimi, janë të tilla që edhe sikur të arrihet në konsensus, përgatitja dhe pasqyrimi i tyre në legjislacion do të kërkonte kohë, shqyrtim të thelluar dhe cilësor, ndryshime në mjaft dispozita të Kodit Zgjedhor pa përjashtuar edhe ndonjë ndryshim kushtetues. Veç depolitizimit të administratës zgjedhore dhe rekomandimit për zbatimin e sistemit elektronik pilot (rekomandim i OSBE/ODIHR-it në vitin 2013, vëmëndje e veçantë i duhet kushtuar edhe propozimeve për ndryshimin e sistemit zgjedhor, votimit të shtetasve shqiptarë jashtë vendit, forcimit të kontrollit mbi burimin e financimit të partive politike, masave për parandalimin e vjedhjes së votës, etj.
KShH e shikon të nevojshme të përmendë se në të kaluarën, praktika ka vërtetuar se vonesat për ndryshimet në legjislacion si pasojë e atmosferës tejet të politizuar dhe mosarritjes së konsensusit, kanë çuar në disa ndryshime që janë bërë në prag të zgjedhjeve. Këto ndryshime të hartuara në një kohë të shkurtër, pa një proces transparent dhe gjithëpërfshirës, kanë dëmtuar cilësinë e Kodit dhe nuk kanë marrë në konsideratë rekomandimet e pashqyrtuara të OSBE/ODIHR-it për tre zgjedhjet e fundit.
KShH konstaton gjithashtu se, deri më sot informacioni për punën e Komisionit të Reformës ka qënë relativisht i paktë dhe mjaft i përgjithshëm. Për KShH, mosvlerësimi në masën e duhur të diskutimeve dhe debatit gjithëpërfshirës ose organizimi i tyre me tematika të përgjithshme mund të shoqërohet me elementë të formalizimit dhe të krijojë përshtypje se ndryshimet në Kodin Zgjedhor janë monopol i partive politike (sidomos dy partive më të mëdha) edhe pse ato në këtë apo atë çështje mund të arrijnë në konsensusin politik.
KShH sugjeron se ritmet e Komisionit për Reformën Zgjedhore të rriten dhe rezultati të jetë efektiv. Kjo do të krijonte kushtet që edhe takimet për realizimin e gjithëpërfshirjes të përqëndroheshin në çështjet kryesore që paraqesin interes publik sidomos për zgjedhësit.
