Më shumë vëmendje për trajtimin e emigrantëve shqiptarë në pikat e kontroll kalimit kufitar

I. Hyrje

1. Në kuadër të misionit mbrojtës, edukues dhe sensibilizues lidhur me të drejtat e
njeriut, KShH-ja kreu një raund misionesh vëzhgimi në disa pika kalimit kufitare. Qëllimi i misioneve ishte monitorimi i respektimit të të drejtave të emigrantëve shqiptarë nga policia shqiptare dhe ajo e huaj; evidentimi i problemeve kryesore që ekzistojnë në pika kufitare; adresimi i problemeve autoriteteve shtetërore përgjegjese, me qëllim për të kontribuar në respektimin më të mirë të të drejtave të emigrantëve shqiptarë dhe lëvizjes së tyre.

2. Misionet e vëzhgimit u shtrinë në disa pika kufitare konkretisht: Muriqan, Kakavijë, Kapshticë, Qafë-Thanë si edhe në portin e Vlorës. Ato u kryen gjatë muajit Prill, pasi në këtë periudhë ka patur një rritje të lëvizjeve të emigrantëve shqiptarë për në Shqipëri për festwn e Pashkëve. Vëzhgimet u realizuan nga korrespodentët e KSHH-së në rrethe.

3. Korrespodentët e KSHH-së morën takime të drejtpërdrejta me drejtues dhe anëtarë të stafit të policisë së pikave të kalimit kufitar të vëzhguara, biseduan dhe morën mendimet e emigrantëve shqiptarë që gjendeshin në këto pika kufitare si dhe vëzhguan nga afër infrastukturën e sporteleve, ambjenteve pritëse dhe mjediseve të tjera përreth.

4. KShH-ja falenderon të gjithë personat me të cilët kontaktoi dhe që mundësuan realizimin e misioneve vëzhguese.

II. Lëvizja e emigrantëve shqiptarë në pikat e kalimit kufitarë

5. Numri i shtetasve shqiptarë që lëvizin mes pikave kufitare të Kapshticës, Kakavijës, Muriqanit ishte shtuar ndjeshëm. Ndërsa në pikën kufitare të Qafë-Thanës gjendja paraqitej më e qetë.

6. Gjatë ditëve kur u krye vëzhgimi, kaluan kufirin emigrantë të pajisur me dokumenta të rregullta zyrtare dhe janë shënuar vetëm pak raste të kthimit të emigrantëve nga policia greke për shkak të mospajisjes me dokumenta të rregullta. Imigrantë të kthyer regjistroheshin në pikat e kalimit kufitar të Kakavijës, Qafë-Thanës dhe Muriqanit.

7. Në pikat kufitare Kapshticë dhe Kakavijë vazhdonte kthimi i emigrantëve shqiptarë pa dokumenta të rregullta. Në pikën kufitare Kapshticë çdo ditë mesatarisht ktheheshin 130-140 persona, të deportuar nga Greqia që nuk kanë asnjë dokument ose që u ka kaluar afati i dokumentave.

8. Megjithë përpjekjet që po bëhen për të parandaluar kalimet e paligjshshme të kufirit, ky fenomen vazhdon të jetë shqetësues, madje në muajt e fundit vihet re një rritje e numrit të personave që duan të kalojnë kufirin në mënyrë të paligjshme.

9. Nga kontaktet me emigrantë të kthyer nga Greqia në pikën kufitare të Kapshticës rezultoi se ata ishin pa dokumenta dhe ishin kthyer disa here nga policia greke. Gjatë qëndrimit në burg ata theksuan se nuk janë keqtrajtuar fizikisht, por janë lënë pa grënë për 3 ditë me rradhë.

10. Shtetasit e huaj që kanë kaluar kufirin pa dokumenta të rregullta nga ana e policisë kufitare me anë të një akti prapësimi janë kthyer mbrapsht.

11. Situata është përballuar pa probleme dhe me qetësi nga ana e personelit të policive kufitare. Bashkëpunimi ndërmjet policisë kufitare shqiptare dhe asaj greke ka qënë i mirë dhe kjo ka evituar rradhët e gjata të emigrantëve dhe konfuzionin në këto pika kufitare.

12. Rezultat i një bashkëpunimi të mirë ndërmjet policive kufitare të dy vendeve ka qënë kapja e disa personave të shpallur në kërkim.

III. Trajtimi i emigrantëve nga punonjësit e policisë së pikave kufitare

13. Sipas bisedave me imigrantët shqiptarë të kontaktuar në pikat e kalimit kufitar, ata janë trajtuar mirë, me etikë dhe në mënyrë korrekte si nga policia shqiptare ashtu edhe nga ana e policisë greke. Rastet e keqtrajtimit të emigrantëve shqiptarë kanë qënë të rralla.

14. Në pikën kufitare të Kapshticës rezultoi se komunikimi ndërmjet policisë kufitare dhe emigrantëve ka vend për përmirësime. Mungesa e një komunkimi të mirë dhe me etikë paraqitej edhe nga vetë policia shqiptare.

IV. Infrastruktura e ambjenteve pritëse dhe ambjenteve të tjera të pikave kufitare

15. Në pikat kufitare të vëzhguara kishte mangësi përsa i përket kushteve të përshtashme të infrastrukturës së mjedisit, mungesa e banjove publike, hapësira për mbajtjen e personave të kthyer, pajisja me tabelat orientuese, udhëzimet për procedurat që duhet të zbatohen nga shtetasit që kalojnë në këto pikë kufitare, si edhe pajisja me sinjalet rrugore për orientimin e makinave. Këto probleme ekzistonin në pikat kufitare të Kakavijës dhe Muriqanit.

16. Megjithatë, ka shembull pozitiv për përmirësime të infrastrukturës së mjediseve dhe për pajisjen me bazën logjistike të nevojshme siç është pika e kalimit kufitare Kapshticë. Për pritjen e qytetarëve janë krijuar ambjente të veçanta si edhe për informimin e tyre ka materiale të ndryshme promocionale të tilla si postera, fletëpalosje në shqip dhe në anglisht ku jepen të drejtat e emigrantëve, njoftime të komisariatit të policisë së Devollit për ardhjen në ndihmë të qytetarëve si edhe një kuti ankesash.

17. Në portin e Vlorës vihet re një përmirësim i dukshëm i infrastrukturës dhe i shërbimit, ç’ka ndikonte në përmirësimin e respektimit të të drejtave të qytetarëve që kalojnë në këtë port. Megjithatë, edhe në portin e Vlorës kishte probleme të tilla si: mungesa e sinjalistikës, moszbatimi i procedurave të njëjta si në hyrje dhe në dalje nga ana e shërbimit italian, mungesa e mirëmenaxhimit të portit, amortizimi i trageteve dhe gjendja shumë e keqe e tyre, problemet me shërbimin e sigurimeve, popullimi i makinave të pazhdoganuara etj.

18. Në pikat e kalimit kufitar të vëzhguar vihej re mungesa e vendeve pritëse të imigrantëve të kthyer, duke shkaktuar në këtë mënyrë cënim të të drejtave të tyre.

V. Probleme të tjera

19. Gjatë takimeve dhe intervistave të zhvilluara me punonjës të pikave të kontroll kalimit kufitar, ata ngritën si shqetësim mungesën e një pasqyrimi real dhe objektiv të situatës nga ana e medias elektronike dhe asaj të shkruar, në disa raste të veçanta, sidomos gjatë ditëve të festave

20. Lidhur me kapacitetet profesionale të punonjësve të pikave kufitare shqiptare vërehen se kanë njohuri të përgjithshme në drejtim të njohjes së legjislacionit në fuqi në përgjithësi. Megjithatë, për të siguruar përmirësimin dhe rritjen e cilësisë së shërbimit ndaj qytetarëve nevojiten ndihma dhe inisiativa konkrete në drejtim rritjes së kapaciteteve profesionale të punonjësve të pikave të kalimit kufitare e cila duhet të jetë më shumë në drejtim të konkretizimit në praktikë të legjislacionit
në fuqi.